پسته بر اساس میزان باز بودن شکاف پوسته به سه دسته پسته خندان، نیمه خندان و ناخندان تقسیم می شود. پسته های خندان در تولید پسته، پسته های مطلوب در نظر گرفته می شوند ولی پسته های کم خندان و ناخندان به دلیل پایین بودن کیفیت جدا می شوند. اما قبل از اینکه به این بحث در سایت پسته دون بپردازیم بیاید با هم نگاهی به تاریخچه پسته داشته باشیم.
اولین نشانه های وجود پسته در جهان، قطعه چوب نیم سوخته ای متعلق به دوران پارینه سنگی است که در حدود هزار سال پیش از میلاد مسیح در اطراف شهرستان فسا (استان فارس) کشف شده است و هم اکنون نیز در موزه لوور فرانسه نگهداری می شود.
هرودوت در متون خود به کشت پسته در ایران اشاره کرده است. لذا درخت پسته در ایران سابقه‌ای طولانی داشته و از دیرباز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می گرفته است. جنگل های وحشی وخودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان (خراسان بزرگ) پیشینه ای باستانی دارد و تصور می رود که درخت پسته حدود 3 تا 4 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت قرار گرفته است.
اولین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته وحشی بوده است که تعداد این ارقام بسیار محدود و شکل ظاهری آن با محصول پسته خودرو شباهت داشته است.
محصول پسته از منظر اقتصادی بسیار با اهمیت است، به طوری که از آن به عنوان طلای سبز یاد می شود و در بین محصولات باغبانی، به عنوان یک محصول استراتژیک، جایگاه ویژه ای دارد.
کشاورزان ایران در جهان با محصول پسته شناخته شده و این محصول جزء مهمترین کالاهای صادرات غیر نفتی ایران است. بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد موسوم به فائو در سال 2011 تا 2013 میلادی مقدار تولید پسته در جهان 1،005،436 تن بوده است که کشور ایران با سطح زیر کشت 757،759 هکتار، 472،097 تن پسته تولید کرده است.
محصول پسته از جایگاه ویژه اقتصادی در کشور برخوردار است به طوری که بعد از فرش، مهترین کالای صادراتی غیر نفتی محسوب شده و به طور سالیانه 400 میلیون دلار ارز از طریق صادرات پسته وارد کشور می شود.
طبق آمار این سازمان جهانی، 75/4 درصد از میزان سطح زیر کشت این محصول، 55 درصد از میزان تولید آن و 59 درصد از میزان صادرات جهانی پسته در اختیار ایران است. کشورهای آمریکا، ترکیه، سوریه، چین و استرالیا در ادامه این فهرست قرار داشته و رقیب ایران در این زمینه محسوب می شوند.
به طور کلی باید گفت که مکانیسم خندان شدن پسته هنوز ناشناخته است، پوک شدن مغز پسته نیز اختلال دیگری است که بر اثر زیادی باردهی و تولید اتفاق می افتد در این پدیده جنین میوه ناقص می شود و از رشد باز می ماند.
به طوری که پسته میان خالی یا پوک می شود. یک فرض بر این است که خندان شدن پسته بستگی به قدرت رشد و نمو مغز پسته و فشار آن به جدار میانی دارد. دلیل روشن آنکه پسته های پوک خندان نمی شوند.
اما در آزمایش های متفاوت دیده شده است که باز شدن پوست پسته ربطی به فشار مکانیکی مغز آن ندارد و مغز و پوست پسته های خندان و ناخندان هر دو به یک اندازه و به یک وزن هستند، زیرا چنانچه وزن پسته خندان به طور ثابت معادل با وزن پسته های غیر خندان نمی بود در این صورت فشار مکانیکی مغز پسته به پوست مطلقا قابل قبول می شد.
مضافا اینکه آزمایش های دیگری ارتباط معی را بین مقدار تولید درخت با میزان پسته های خندان تایید کرده است. به این معنی که هر چه بار درخت بیشتر باشد درصد تعداد پسته های خندان کمتر می شود و در مقابل درصد پسته های پوک نیز کاهش می یابد.
درباره این سایت